Ketonen, wat zijn het? Veel mensen denken hierbij al snel aan het ketogeen dieet, of in elk geval koolhydraat arm eten. Dit type dieet met als doel afvallen is heel populair. Ketonen zijn daarnaast ook bekend voor diabeten. Een diabeet moet naast zijn bloedsuiker ook letten op een ketoacidose en de hoeveelheid ketonen in het bloed. Hieronder lees je hier alles over!
Wat zijn ketonen?
Wat is de betekenis van ketonen? Je lichaam heeft natuurlijk energie nodig om in leven te kunnen blijven en om bijvoorbeeld te kunnen bewegen. Daarom wordt veel van wat je binnenkrijgt in je maag en darmen omgezet naar glucose. Glucose is de belangrijkste brandstof voor je lichaam. Glucose wordt vervolgens in je cellen omgezet naar energie, met behulp van insuline. Dat is waarom insuline zo belangrijk is. Mensen met diabetes moeten deze insuline handmatig inspuiten om ervoor te zorgen dat ze glucose kunnen omzetten in energie.
Het kan natuurlijk zijn dat er te weinig insuline aanwezig is om glucose om te zetten, en dan gaat je lichaam vetten gebruiken. Dat is het moment dat er ketonen vrijkomen. Ketonen zijn simpelweg afvalstoffen die vrijkomen bij het afbreken van vetten in je lichaam. Wanneer er teveel ketonen in je bloed komen kan dit leiden tot ketoacidose, waarbij je bloed verzuurt en organen of andere lichaamsfuncties kunnen uitvallen. Dat is dus een gevaarlijk proces dat je altijd moet zien te voorkomen. Daarom is het testen op ketonen ook heel belangrijk.
Ketonen in urine
Ketonen urine staat bekend als ketonurie. Dit is een medische aandoening waarbij er een te hoog gehalte aan ketonen in de urine is. Ketonurie komt vaak voor bij uithongering en diabetes type 1. Ketonurie is in de basis simpelweg een teken dat je lichaam vet is gaan verbranden om energie vrij te kunnen maken. Glucose wordt hiervoor dus normaal gesproken gebruikt, maar alleen als er genoeg insuline aanwezig is in je lichaam. Insuline zorgt ervoor dat bloedsuiker kan worden opgenomen door je cellen.
Wanneer er niet voldoende insuline aanwezig is, zoals bij diabeten, gaat het lichaam over op het gebruiken van vet als brandstof. Hierbij komen ketonen vrij. Hierdoor komen er ook ketonen in urine, wat een teken is dat je op moet letten.
Zijn ketonen gevaarlijk?
Ketonen zijn niet per definitie gevaarlijk, het is zelfs een logisch proces in het lichaam. Denk aan het ketogeen dieet, daarbij is het vrijkomen van ketonen in principe zelfs het doel. Maar wanneer er veel ketonen in je bloed aanwezig zijn kan dit wel een teken zijn dat je lichaam meer insuline nodig heeft. Om te weten hoeveel insuline je nodig hebt moet je je bloedsuikerwaarde meten. Wanneer je namelijk steeds meer ketonen in je bloed krijgt zou dit kunnen leiden tot ketoacidose.
Dat is wel iets wat voorkomen moet worden. Symptomen hiervan zijn onder ander anderen; misselijkheid, braken, buikpijn, ketonen adem (ruikt naar aceton of fruit), snellere ademhaling, gebrek aan energie en een rode huid. Wanneer je hier niets aan doet kunnen de gevolgen groot zijn. Het kan ernstig en levensbedreigend worden, met coma of overlijden als gevolg. Bij hoge ketonen waarden moet je daarom direct medische hulp inschakelen.
Ketonen meten
Teveel ketonen kan dus gevaarlijk zijn, maar hoe kun je dan ketonen meten? Eerst kijken we naar wanneer je ketonen moet meten. Er is geen vast moment hiervoor, maar bij een aantal situaties kun je denken aan het meten van ketonen. Zeker als diabeet moet je hier extra alert op zijn. Dit zijn een droge mond, dorst, vaak plassen, de ketonen adem, buikpijn, misselijkheid, versuft gevoel en wazig zien. Daarnaast moet je altijd ketonen meten wanneer je bloedsuikerwaarde boven de 13,0 mmol/l is. Wanneer je als diabeet ziek bent is het ook goed om je ketonen te meten. Ketonen meten kan op verschillende manieren, dit kun je het beste overleggen met specialisten.
Resultaat meting
Wat zeggen de resultaten nou eigenlijk precies? Wanneer je minder dan 0,6 mmol/l ketonen hebt is er niets aan de hand. Bij 0,6 tot 1,5 mmol/l heb je een verhoogd ketonen niveau. Dit is nog geen reden tot paniek, maar wel om extra op te letten. Je kunt dan ook veel water drinken en regelmatig kleine porties eten. Eventueel is insuline spuiten verstandig. Bij een resultaat tussen de 1,6 en 3,0 mmol/l is er wel reden voor alarm. Bij een nog hoger resultaat moet je zo snel mogelijk hulp inroepen.
Ketogeen dieet
Ketonen zijn natuurlijk ook bekend vanwege het ketogeen dieet, waarbij je heel weinig koolhydraten en veel vetten eten. De bedoeling hiervan is dat je lichaam veel vetten gaat gebruiken voor energie, in plaats van koolhydraten. Op die manier zou je vet verbranden en afvallen. Omdat bij het verbranden van vet ketonen vrijkomen heet dit proces ketose. De naam ketogeen dieet komt daar dan ook vandaan. Ze worden ook vaak gebruikt als een supplement om af te vallen.
Ketonen supplementen
Je lichaam is dus absoluut in staat om zelf ketonen aan te maken. Toch zijn er mensen die gebruik maken van een ketonen supplement, bijvoorbeeld omdat ketonen wielrennen kunnen vergemakkelijken. Een ketonen supplement bevat BHB zouten of esters, waardoor de ketonen waarden je bloed worden verhoogd. Op deze manier kun je profiteren van meer energie en een betere focus. Het is goed om te weten dat je lichaam door deze voedingssupplementen niet in de ketose status komt, maar dus wel voordelen kunnen bieden qua energie en focus.
Hoewel ketonen kopen in Europa zeker kan, zijn ze nog niet goedgekeurd door de EFSA. Let daarom altijd goed op bij het gebruik van ketonen supplementen, en ga ze ook niet zomaar gebruiken. Hieronder een aantal veel voorkomende ketonen supplementen:
- Keto collageen poeder
- MCT olie supplementen
- Keto proteïn mixen
