Wat is omega 9? Omega 3 6 9 zijn onverzadigde vetzuren. Een gezond lichaam heeft vetzuren nodig voor allerlei lichaamsprocessen waaronder het opnemen van bepaalde vitamines. Ook leveren vetzuren energie aan het lichaam. Ieder omega vetzuur heeft zijn eigen specifieke kenmerken. Omega 9 vetzuren hebben als bijzonder nut dat het een positieve invloed heeft op het cholesterol gehalte in je bloed. In dit artikel kom je onder andere meer te weten over omega vetzuren en waar je omega 9 in voeding vindt.
Wat is omega 9?
Een omega 9 vetzuur is opgebouwd uit een aantal koolstofatomen en een scheikundige verbinding. Deze atomen en de verbinding vormen samen een vetmolecuul. Zo’n vetmolecuul kan enkele of dubbele scheikundige verbindingen hebben. Vetmoleculen met enkele verbindingen zijn verzadigde vetzuren. Vetmoleculen met dubbele verbindingen zijn onverzadigde vetzuren. Onverzadigde vetzuren zijn de zogenaamde gezonde vetten.
Het aantal dubbele verbindingen in een vetmolecuul bepaalt of het een meervoudig of enkelvoudig vetzuur betreft. Bestaat een vetzuur uit meerdere dubbele verbindingen dan spreek je van meervoudig onverzadigd vet. Een omega 9 vetzuur heeft één dubbele verbinding. Daarom zijn omega 9 vetzuren enkelvoudige onverzadigde vetzuren.
Vetzuren omega 3 6 9 kom je regelmatig tegen. Hoe deze omega’s onderling verschillen is makkelijk uit te leggen: De nummers achter de omega vetzuren hebben namelijk betrekking op de plaats waar de (eerste) dubbele scheikundige verbinding in het vetmolecuul zich bevindt. Bij een omega 3 vetzuur bevindt deze zich op het derde koolstofatoom van het molecuul. Bij een omega 6 vetzuur zit deze dubbele verbinding op het zesde koolstofatoom en bij een omega 9 vetzuur op het negende koolstofatoom. Omega 9 vetzuren worden ook aangeduid als n-9. En inderdaad, omega 3 wordt aangeduid als n-3 en omega 6 als n-6.
Wat is de functie van omega 9?
Omega 9 vetzuren zijn erg belangrijk om je lichaam gezond te houden. Uiteraard geldt dit ook voor de overige omega vetzuren. Sowieso zijn vetten belangrijk. Zij voorzien je lichaam van energie en ze zijn onmisbaar bij de opname van vitamine A, D, E en K. Ook heeft je lichaam een laagje vet nodig om je te beschermen tegen de kou en andere invloeden van buitenaf.
Zoals eerder genoemd spelen omega 9 vetzuren een belangrijke rol in je cholesterol huishouding. Omega 9 kan de waarden van het goede cholesterol (HDL) in het bloed doen stijgen. Zijn deze HDL waarden op dit moment prima, dan helpt omega 9 vetzuren om dit in stand te houden. Een goed niveau HDL cholesterol in je bloed beperkt het risico op hart- en vaatziekten. Voor gezonde, volwassen mannen wordt een HDL waarde hoger dan 1,0 mmol als goed gezien. Voor gezonde, volwassen vrouw is deze waarde hoger dan 1,2 mmol. Je kunt het HDL waarde in je bloed onder andere laten meten bij (huis)arts en sommige apotheken.
Omega 9 vetzuren hebben een verlagend effect op het LDL cholesterol. LDL wordt gezien als het slechte cholesterol en een hoog HDL gehalte zorgt ook voor een lager LDL gehalte. Omega 9 draagt hier een positieve bijdrage aan.
Een andere positieve functie die aan omega 9 vetzuren wordt toegeschreven is hun ontstekingsremmend effect. Omega 9 vetzuren lijken een waardevolle bijdragen te kunnen leveren aan de behandeling van psoriasis of de ziekte van Crohn. Om hier definitief uitsluitsel over te kunnen geven, moet nog wel meer onderzoek worden gedaan.
Er zijn overigens voorbeelden bekend waaruit blijkt dat omega 9 vetzuren een ontstekingsremmend effect hebben. Mensen die last hadden van ontstoken tandvlees spoelden dagelijks met olijfolie. Niet doorslikken maar uitsluitend een minuut lang spoelen in de mond en uitspugen. Een goede olijfolie is rijk aan omega 9 en na een aantal maanden dagelijks spoelen, bleek het tandvlees minder ontstoken.
Waar zit het in?
Je lichaam kan zelf een omega 9 vetzuur aanmaken. Daarom zijn omega 9 vetzuren niet-essentiële vetzuren. Omega 3 en 6 kan je lichaam niet zelf aanmaken en moet je via voeding binnenkrijgen. Dit noem je essentiële vetzuren. Hoe het ook zij, een omega 9 vetzuur valt onder de gezonde vetzuren en het kan daarom absoluut geen kwaad om omega 9 toe te voegen aan je dagelijkse voedingspatroon.
Het is vrij eenvoudig om omega 9 in voeding te vinden. Je komt het onder andere tegen in:
- Plantaardige olie (olijfolie, sesamolie en koolzaadolie)
- Noten (met name macadamianoten, hazelnoten en paranoten)
- Pitten en zaden (pijnboompitten, zonnebloempitten en sesamzaad)
- Avocado’s
- Vette vis (voornamelijk makreel)
Deze voedingsmiddelen zijn niet alleen rijk aan omega 9 vetzuren. Omega 3 en omega 6 vetzuren zijn ook sterk aanwezig.
Teveel omega 9
Een teveel aan omega 9 uit voeding is niet mogelijk. Een overschot omega 9 kan daarom alleen ontstaan als je suppleert (supplementen inneemt). Daarbij komt, er bestaat een enorme samenwerking tussen de omega vetzuren en een goede balans is wenselijk. Een disbalans door teveel omega 9 of 6 moet je zien te vermijden.
Als je teveel omega 6 of 9 binnenkrijgt dan kan dit de werkzaamheid van omega 3 doen verminderen. Aangezien omega 3 het risico op hart- en vaatziekten vermindert, doe je deze bescherming dus teniet bij een overdosis omega 6 en omega 9 vetzuren.
Omdat omega 3 wordt beïnvloed door omega 9, kan een disbalans (dus een teveel aan omega 9 vetzuren) ook schommelingen in glucosewaarden tot gevolg hebben. Voor mensen met diabetes kan dit voor gevaarlijke situaties zorgen. Zij zijn immers gebaat bij een stabiele bloedsuikerwaarden.
Tot slot kan worden opgemerkt dat met name omega 3 een rol speelt in de bloedstolling. Een overschot aan omega 9 vetzuren heeft invloed op de werkzaamheid van omega 3. Deze is nodig voor de opname van vitamine K. Vitamine K is onmisbaar voor een goede bloedstolling. Als de opname is verstoord dan kan dit nadelige effecten hebben op de vitamine K status in je lichaam en dus ook de stolling van het bloed.
Te weinig omega 9
Ook een tekort aan omega 9 kan moeilijk ontstaan. Wellicht alleen als je voor een langere periode heel eenzijdig eet of heel slecht eet, dan kan je een misschien een tekort ontwikkelen. Omega 9 vetzuren kunnen dan moeilijk door je lichaam worden aangemaakt en als je niet suppleert, zou je over te weinig omega 9 kunnen beschikken.
Indien een dergelijke toestand te lang voortduurt zal dit een negatief effect hebben op je cholesterol gehalte en hierdoor het risico op hart- en vaatziekten doen vergroten. Als je verwacht dat je, om welke reden dan ook, een tekort hebt aan omega 9, dan kun je dit het beste met je (huis)arts bespreken. Hij of zij kan eventuele supplementen of medicatie voorschrijven om het tekort op te heffen.
Ook kun je eventuele zorgen omtrent je voeding met een diëtist bespreken. Deze gezondheidsprofessionals zijn goed op de hoogte van voedingswaarden en een gezond eetpatroon. Juist op individueel niveau kunnen zij goede aanbevelingen doen een jou voorzien van waardevolle informatie. Ook hebben zij parate kennis over de zin en onzin op het gebied van supplementen. Meestal zelfs in hogere mate dan (huis)artsen. Voor de juiste hoeveelheden kun je terecht bij de Gezondheidsraad.
Omega 9 supplementen
Supplementen met alleen een omega 9 vetzuur zijn niet verkrijgbaar. Wel kun je supplementen vinden die omega 3, 6 en 9 bevatten. De reden dat je omega 9 vetzuren niet alleen kunt suppleren is enerzijds omdat je lichaam het zelf kan aanmaken. Anderzijds is er geen enkel gezondheidsvoordeel te behalen om alleen extra omega 9 in te nemen.
Juist omdat de drie omega’s elkaar versterken, aanvullen en in balans houden, is een supplement met alle drie de vetzuren effectiever. In de omega supplementen zijn de hoeveelheden op elkaar afgestemd. Je hoeft dan ook niet bang te zijn voor een eventuele disbalans met betrekking tot omega 3, 6 of 9.
