De aanvaardbare bovengrens voor voedingsstoffen als vitamines en mineralen zorgt ervoor dat je niet te veel van binnenkrijgt. Een te hoge inname van bepaalde voedingsstoffen kan namelijk net zo schadelijk zijn als een tekort. Krijg je voldoende voedingsstoffen binnen via jouw voeding en houd jij je aan de aanvaardbare bovengrens?
Wat is de aanvaardbare bovengrens?
De European Food Safety Authority (EFSA) heeft voor landen binnen de Europese Unie de aanvaardbare bovengrens vastgesteld. Deze bovengrenzen moeten schadelijke effecten van een te hoge inname voorkomen. In Nederland wordt deze gecontroleerd door de Gezondheidsraad.
In Nederland controleert de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) producten niet meer dan de wettelijk aanvaardbare bovengrens bevatten. Er zijn bovengrenzen voor de hoeveelheden vitamine A, B6, en D.
De aanvaardbare bovengrens is vastgesteld op basis van verschillende niveaus. Dit is grofweg onder te verdelen in:
- NOAEL: no observed adverse effect level
- LOAEL: lowest observed adverse effect level
Tabel
Twijfel je of je wellicht al op het hoogste niveau zit? Dan is het verstandig om goed bij te houden hoeveel je dagelijks binnen krijgt van een bepaalde voedingsstof.
| Voedingsstof | Aanvaardbare bovengrens | Milligram (mg) /micogram (µg) |
| Vitamines | ||
| Vitamine A | 3000 | mg |
| Vitamine B1 | – | – |
| Vitamine B2 | – | – |
| Vitamine B3 | 35 | mg |
| Vitamine B5 | – | – |
| Vitamine B6 | 25 | mg |
| Vitamine B8 | – | – |
| Vitamine B11 | 1000 | µg |
| Vitamine B12 | – | – |
| Mineralen | ||
| Calcium | 2500 | mg |
| Fosfor | – | – |
| Magnesium | – | – |
| Koper | – | – |
| Fluor | – | – |
| Chroom | – | – |
| Jodium | 600 | µg |
| IJzer | – | – |
| Mangaan | – | – |
| Molybdeen | 600 | µg |
| Seleen | 300 | µg |
| Zink | 25 | mg |
| Kalium | – | – |
| Natrium | – | – |
| Chloride | – | – |
Hoger dan de grens
Nu je weet wat de aanvaardbare bovengrens is, is het ook goed om te weten wat er gebeurt als je hier boven komt. Simpel gezegd kunnen er dan ongewenste gezondheidseffecten optreden. In het ergste geval kunnen de gevolgen zelfs schadelijk zijn voor zwangere vrouwen.
Heb je behoefte aan extra vitamines of mineralen of een andere voedingsstof? Wees dan voorzichtig. Willekeurig zomaar voedingsmiddelen nemen of supplementen slikken is niet altijd beter. Te veel is echt niet goed voor je gezondheid.
Je leest hier onder wat je kunt verwachten als je wel over de bovengrens heen gaat. Ook zijn hier de symptomen toegevoegd.
Schadelijke effecten
Als je de aanvaardbare bovengrens van vitamines met regelmaat overschrijdt, kunnen daardoor lichamelijke klachten ontstaan. Langdurige blootstelling aan te grote hoeveelheden van bepaalde voedingsstoffen kan daadwerkelijk schade veroorzaken. Eigenlijk vormt geen voedingsstof een uitzondering hierop.
Klachten die ontstaan door een teveel aan bepaalde vitaminen wordt een vitaminevergiftiging genoemd. Je kunt een vitaminevergiftiging herkennen aan de symptomen die ze veroorzaken. Zo veroorzaakt een teveel aan vitamine C al snel darmklachten veroorzaken.
Vitaminevergiftiging treedt vaak pas op wanneer je langere tijd grote hoeveelheden binnenkrijgt, omdat de vitamines zich dan in het lichaam opstapelen.
Symptomen van klachten die onstaan bij langdurige blootstelling:
- Vitamine A: duizeligheid, hoofdpijn en misselijkheid
- Vitamine B3: oogklachten, leverschade en een verwijding van de bloedvaten
- Vitamine B6: darmklachten
- Vitamine B11: allergische reacties
- Vitamine B12: allergische reacties en overgevoeligheid
- Vitamine C: darmklachten
- Vitamine D: hartritmestoornissen, prikkelbaarheid en misselijkheid
- Vitamine E: langzame wondgenezing en snelle neiging tot bloeden
- Vitamine K: geelzucht en bloedarmoede
Voorbeelden van te hoge doseringen
De wetgeving is onder invloed van adviezen van de EFSA en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit voortdurend aan verandering onderhevig. Het meest recente besluit dateert van 2018 toen de aanvaardbare bovengrens voor vitamine B6 werd aangescherpt tot 21mg.
De Consumentenbond wees in 2014 al op een teveel aan vitamine B6 in voedingssupplementen. Het RIVM bracht in datzelfde jaar het gevaar van een overdosis vitamines aan het licht. Tot slot moet vanwege een grotere kwetsbaarheid voor vitamine A het voortaan op de verpakking vermeld worden als een voedingssupplement niet geschikt is voor ongeboren kinderen en baby’s tot 1 jaar.
Voedingsnormen
De aanvaardbare bovengrens is niet de enige voedingsnorm die er is. Op een verpakking zie je ook geregeld de referentie inname (RI) staan. Dit dient als een richtlijn wat je dagelijks ongeveer nodig hebt. Hetzelfde geldt voor de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) en de adequate inname (AI). Wist je dat de ADH is gebasseerd op de gemiddelde behoefte?
Dus, wanneer je voortaan meer van een mineraal als bijvoorbeeld jodium inneemt, lees je dan goed in over de bovengrens. Een supplement met een hoge concentratie kan al snel te hoog zijn. Dan kom je boven de aanvaardbare bovengrens vastgesteld door de Gezondheidsraad.
Houd je dus voortaan altijd aan de bovengrens die is vastgesteld, dit is namelijk niet voor niets gedaan. De aanvaardbare bovengrens is er namelijk niet voor niets.
